Countries
Thesaurus
Terminology
Contact

Tibia utricularis / Tibia vtricularis (f)

➺ remark(s) below

Bagpipe, mouth-blown: nr. of stocks? (chanter type? / [additional] drones? [in ? stocks])

Identical types: 54

From "tibia" [flute (originally: shin-bone)] + "uter" [leather bag]; Plural: Tibiæ utriculares [?]; Mentioned in Pierre Trichet, »Traité des instruments de musique« (Ms., ca. 1640); In Carlo d'Aquino, »Lexici militaris«, pars II (Romæ, MDCCXXIV [i.e. in Roma, 1724]), it is described as "a bag with a blowpipe and 2 chanters that play in harmony"; Kiliaan refers, in several entries, to Tibia vtricularis, and in his entry "ſack-pijpe" he adds "tibia ſacco ſiue vtriculo infixa" [pipe inserted in a bag (?)] (➺ Lulle-pijpe, Lul-pijpe, Moesel, Quéne, Ruysch-pijpe, and Sack-pijpe); NB¹: Also mentioned in »The Edinburgh encyclopædia«, conducted by David Brewster, Volume III (Edinburgh, M.DCCC.XXX [1830]), and in François Joseph-Fétis, »Histoire générale de la musique depuis les temps les plus anciens jusqu’à nos jours«, vol. 1 (Paris, 1869); NB²: Stainer, who only refers to the plural form (Tibiæ utriculariæ), mentions a depiction on an ancient bas-relief in the court of the palace of Santa Croce; NB³: According to Marcuse, who fails to reveal her source, "bagpipe of ancient Rome, known to have existed by the 1st century A.C., possibly earlier"; NB4: The reference in WNT to Kiliaan regarding Tibia utricularis is incorrect (➺ Kiliaan [above, and sources]); NB5: ➺ Kuhač, who also mentions "tibia utriculari canere" [to play …(?)]; NB6: ➺ Cornamusa, and Piva (mentioned as "synonyms").

Praetorius: chanter without thumbhole.


Sources

Sachs, Curt: Real-Lexikon der Musikinstrumente: zugleich ein Polyglossar für das gesamte Instrumentengebiet [Berlin, 1913]. Hildesheim, 1964 [facsimile].

Praetorius, Michael: Syntagma musicum, 2: de organographia. Wolfenbüttel, 1619. Herausgegeben von Wilibald Gurlitt [1958]. Kassel, 1964 [facsimile (2)], p.228.

Širola, Božidar: Sviraljke s udarnim jezičkom [Aerophones with a beating tongue]. Zagreb, 1937, p.VII (»Belostenec), 349, 374.

Trichet, Pierre: Traité des instruments de musique [Ms, ca. 1640], avec introduction et notes par François Lesure. Neuilly-sur-Seine, 1957 [facsimile], p.94.

Comenius, Joannes Amos: Īanva lingvarvm reserata avrea … = De guldene ontſlootene deure der talen… Amstelodami, M.DC.XLIII [i.e. in Amsterdam, 1643], p.218.

Kiliaan, C. [Cornelis Kilianus, or Corneel Kiel van Duffel]: Etymologicvm tevtonicae lingvæ. Traiecti Batavorvm, MDCCLXXVII [i.e. in Utrecht, 1777] (Tibia vtricularis), p.364 (➺ lul-pijpe / lulle-pijpe), 396 (➺ Moeſel), 514 (➺ quene), 543 (➺ ruyſch-pijpe), 546 (➺ ſack-pijpe).

Stainer, John: The music of the Bible. With an account of the development of modern musical instruments from ancient types. London, s.a. [1879] (tibiæ utriculariæ): p.[118 (fig.71)], 122.

Marcuse, Sibyl: Musical instruments: a comprehensive dictionary. New York, 1975.

Podnos, Theodor H.: Bagpipes and tunings. Detroit, 1974, p.14, 25 (»Encycl.Britt.), 26, 42 (»O’Neill), 47.

NB: Oddly, not mentioned in Utriculus, nuova serie XIV [Compare Chifonie].

Utriculus, nuova serie XVI (54), II semestre 2017, Miscellanea zampognara, p.77-79: “The chaunter” (➺ p.77 (tibia utricularis), p.78 (tibia utricularia): »Brewster, p.195-196 [sic]).

Utriculus, nuova serie XVII (55), I semestre 2018, Miscellanea zampognara, p.91: “Tibia utricularis”.

Kuhač, Franjo Š. [Šaver]: Prilog za poviest glasbe južnoslovjenske: Gajde [Contribution to the history of South Slavic music: Bagpipes]. In: Rad jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, knjiga L (Zagreb, 1879), p.44, 68 [2x (incl. tibia utricula- ris)]; tibia utriculari canere).

Jacquot, Albert: Dictionnaire pratique et raisonné des instruments de musique anciens et modernes. Paris, 1886, p.62 (Cornemuse; ➺ Tibia utricularis).

Web

WNT (Sacpipe; Tibia utricularis: Kiliaan [Incorrect]; ws])
[NB: To enable reading the entire text, the page needs to be "unfolded": Activate subbetekenissen | citaten (➺ top left), or click on + | ↪ (in the text); ws]
Google books (Trichet, ed. 1957 [Find utricularis: p.94]).
ibidem (Comenius [Find tibia utricularis: p.218 (➺ LXXVII, De Muʃica, № 777: Tibia utricularis diſcrepanter ſonat)]).
ibidem (D’Aquino [Find utricularis: p.361]).
ibidem (Fétis [Find utricularis: p.399]).
ibidem (Brewster [Find utricularis: p.195; Find utricularia [sic]: p.196]).
ibidem (Jacquot [Find tibia utricularis: ➺ Cornemuse]).
ibidem (Stainer [Find utricularium [sic], or scroll to pages [118] & 122 (Tibiæ utriculariæ!)])
Archive.org (Kuhač).
ibidem (Stainer [Find utriculares [sic]: Page n180 (= p.[145])]).